اینکوترم فوب (FOB) چیست؟
اینکوترم FOB (Free on Board) یکی از اصطلاحات پرکاربرد در تجارت بین‌الملل است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تعریف شده است. این اصطلاح چارچوبی برای تعیین وظایف، هزینه‌ها و ریسک‌های مرتبط با تحویل کالا بین فروشنده و خریدار ارائه می‌دهد و بیشتر در حمل‌ونقل دریایی کاربرد دارد. FOB به شفافیت و ساده‌سازی فرآیندهای تجاری کمک کرده و اختلافات احتمالی را کاهش می‌دهد.
تعریف اینکوترم FOB 📑
در قرارداد FOB، فروشنده کالا را پس از انجام تشریفات گمرکی در کشور مبدأ، آماده بر روی کشتی‌ای که توسط خریدار انتخاب شده است، تحویل می‌دهد. از این لحظه، مسئولیت و ریسک کالا به خریدار منتقل می‌شود.
مسئولیت‌های فروشنده
- آماده‌سازی کالا برای صادرات
- انجام تشریفات گمرکی در کشور مبدأ
- تحویل کالا روی کشتی در بندر مبدأ
مسئولیت‌های خریدار
- انتخاب کشتی و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل
- پرداخت هزینه حمل‌ونقل دریایی
- بیمه کالا در طول مسیر (در صورت نیاز)
- ترخیص کالا در مقصد و پرداخت هزینه‌های مرتبط
پیشنهاد مطالعه: کراس استافینگ چیست؟ تفاوت کراس استاف و ترانشیپ
ویژگی‌ها و کاربردهای اینکوترم FOB 🌍
- تقسیم شفاف مسئولیت‌ها: مرز مشخصی بین وظایف فروشنده و خریدار ایجاد می‌کند.
- مناسب برای حمل‌ونقل دریایی: به‌طور خاص برای حمل دریایی و آبراه‌های داخلی طراحی شده است.
- کاهش ریسک فروشنده: فروشنده تنها تا تحویل روی کشتی مسئولیت دارد.
- کنترل بیشتر برای خریدار: خریدار می‌تواند شرکت حمل‌ونقل و بیمه را انتخاب کند.
مزایا و معایب FOB ✅⚠
مزایا
- شفافیت در تقسیم مسئولیت‌ها
- انعطاف‌پذیری بیشتر برای خریدار
- کاهش ریسک برای فروشنده
معایب
- ریسک بیشتر برای خریدار
- نیاز به هماهنگی دقیق در تحویل و حمل‌ونقل
خدمات کارگو هوایی و دریایی چین به امارات
- حمل درب به درب (Door to Door) از چین به دبی
- سریع ترین زمان ترخیص در دوبی
- ارسال روزانه هوایی و دریایی
تفاوت FOB با سایر اینکوترم‌ها 🔄
FOB در مقابل CIF
در FOB، هزینه و ریسک پس از تحویل روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود. اما در CIF، فروشنده هزینه حمل‌ونقل و بیمه را تا مقصد پرداخت می‌کند.
FOB در مقابل EXW
در EXW، فروشنده تنها کالا را در محل تولید تحویل می‌دهد و خریدار همه مراحل بعدی را بر عهده دارد. اما در FOB، فروشنده مسئول رساندن کالا روی کشتی است.
کاربرد عملی FOB در تجارت 🛳
FOB معمولاً در معاملات کالاهای حجیم و سنگین مانند مواد معدنی، محصولات کشاورزی و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود. برای مثال، در صادرات گندم، فروشنده کالا را به بندر منتقل کرده، تشریفات گمرکی را انجام می‌دهد و گندم را روی کشتی خریدار بارگیری می‌کند. پس از این، خریدار مسئول حمل‌ونقل دریایی و هزینه‌های مقصد است.
نتیجه‌گیری 📝
اینکوترم FOB یکی از مهم‌ترین ابزارها در قراردادهای بین‌المللی است که تقسیم وظایف و ریسک‌ها را شفاف می‌کند. این اصطلاح به کاهش اختلافات کمک کرده و مدیریت هزینه‌ها را ساده‌تر می‌سازد. با این حال، انتخاب بین FOB و سایر اینکوترم‌ها باید بر اساس نوع کالا، روش حمل‌ونقل و توافق بین طرفین انجام شود.
