انبارداری در گمرک یکی از بخش‌های کلیدی در فرآیند واردات و صادرات کالاهاست. کالاهای وارداتی و صادراتی پس از ورود به گمرک در انواع مختلفی از انبارها ذخیره می‌شوند تا مراحل قانونی و تشریفات گمرکی طی شود. این فرآیند نقش حیاتی در تضمین سلامت، امنیت، و مدیریت صحیح کالاها ایفا می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع انبارهای گمرکی، فرآیندهای انبارداری، قوانین و مقررات مربوط به نگهداری کالا در انبارهای گمرک، و چالش‌های موجود در این حوزه پرداخته می‌شود.
اهمیت انبارداری گمرکی در تجارت بین‌الملل
انبارداری گمرکی بخشی اساسی از زنجیره تأمین بین‌المللی است. این فرآیند نه تنها به تسهیل واردات و صادرات کمک می‌کند، بلکه با مدیریت صحیح موجودی‌ها، کاهش هزینه‌ها، و بهینه‌سازی زمان تحویل، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری تجاری دارد. وجود انبارهای استاندارد و مدیریت‌شده در گمرکات می‌تواند از تأخیرات غیرضروری جلوگیری کرده و امنیت کالاها را در طول مدت نگهداری تضمین کند.
پیشنهاد مطالعه: واردات ترانسفورماتور از چین
انبارهای گمرکی و انواع آن‌ها
انبارهای گمرکی شامل انبارهای مسقف، غیرمسقف و محوطه‌ای هستند. این انبارها بر اساس نوع کالا، شرایط نگهداری و نیازهای گمرکی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
انبارهای معمولی
این انبارها برای نگهداری کالاهای عادی که نیاز به شرایط خاصی ندارند، استفاده می‌شوند.
انبارهای کالاهای فاسدشدنی
کالاهایی مانند مواد غذایی و دارویی که نیاز به شرایط دمایی خاص دارند، در این انبارها نگهداری می‌شوند. این انبارها مجهز به سیستم‌های کنترل دما هستند.
انبارهای مواد شیمیایی و اشتعال‌زا
این انبارها مخصوص نگهداری مواد شیمیایی خطرناک و اشتعال‌زا هستند و به سیستم‌های ایمنی و ضدحریق مجهز شده‌اند.
انبارهای اختصاصی
معمولاً به اشخاص حقیقی یا حقوقی خاصی تعلق دارند و در نزدیکی گمرک برای نگهداری کالاهای خاص استفاده می‌شوند.
انبارهای کالاهای متروکه و ضبط‌شده
کالاهایی که ترخیص نمی‌شوند یا مشکوک به قاچاق هستند، در این انبارها نگهداری می‌شوند.
انبارهای کالاهای قاچاق
کالاهایی که به دلیل ورود غیرقانونی توقیف شده‌اند، تا زمان تعیین تکلیف قانونی در این انبارها نگهداری می‌شوند.
خدمات کارگو هوایی و دریایی چین به امارات
- حمل درب به درب (Door to Door) از چین به دبی
- سریع ترین زمان ترخیص در دوبی
- ارسال روزانه هوایی و دریایی
فرآیند انبارداری در گمرک
فرآیند انبارداری شامل مراحل مختلفی است که از زمان ورود کالا به گمرک تا ترخیص آن ادامه دارد.
- دریافت و پذیرش کالا کالاها پس از ورود به گمرک، با ارائه مدارک لازم مانند اظهارنامه و بارنامه، در انبارهای گمرکی پذیرش می‌شوند.
- ثبت کالا در سیستم‌های مدیریتی پس از پذیرش، اطلاعات کالاها در سیستم‌های مدیریت انبار ثبت می‌شود تا ردیابی و مدیریت آن‌ها آسان‌تر باشد. استفاده از سامانه EPL و فناوری‌های RFID در این مرحله اهمیت ویژه‌ای دارد.
- جاگذاری کالا کالاها بر اساس نوع و شرایط نگهداری، در مکان‌های مناسب در انبار قرار داده می‌شوند. چیدمان اصولی کالاها به کاهش خطر آسیب‌دیدگی کمک می‌کند.
- خروج و تحویل کالا پس از تکمیل مراحل گمرکی، کالاها با ارائه مدارک لازم از انبار گمرک خارج می‌شوند. تمامی خروجی‌ها در سیستم ثبت و کنترل می‌شوند.
قوانین و مقررات انبارداری در گمرک
بر اساس ماده ۲۴ قانون امور گمرکی ایران، کالاها به مدت ۳ ماه می‌توانند در انبارهای گمرکی نگهداری شوند. این مدت در صورت نیاز و با پرداخت هزینه اضافی، تا ۲ ماه دیگر قابل تمدید است. برای کالاهای فاسدشدنی، این مدت کوتاه‌تر است و در صورت عدم رعایت شرایط نگهداری، گمرک مسئولیتی در قبال فساد کالا ندارد.
کالاهای متروکه
اگر صاحب کالا در بازه زمانی مقرر برای ترخیص اقدام نکند، کالا به عنوان متروکه شناخته شده و به سازمان اموال تملیکی منتقل می‌شود.
معافیت‌ها
برخی کالاها مانند کالاهای صادراتی، کالاهای ترانزیتی و کالاهای فاسدشدنی تحت شرایط خاصی از پرداخت هزینه انبارداری معاف هستند.
چالش‌ها و مشکلات انبارداری گمرکی
انبارداری گمرکی با چالش‌هایی مانند تأخیر در ترخیص، هزینه‌های اضافی، عدم وجود امکانات مناسب برای کالاهای خاص (مانند مواد شیمیایی یا فاسدشدنی)، و مشکلات ناشی از خطاهای سیستمی مواجه است. همچنین، پیچیدگی فرآیندهای قانونی و نیاز به اخذ مجوزهای متعدد می‌تواند به افزایش زمان و هزینه‌های ترخیص منجر شود.
پیشنهاد مطالعه: بارنامه چیست؟ کاربردها، انواع و نکات مهم برای حمل و نقل کالا
سیستم‌های مدیریت انبار گمرکی
استفاده از سیستم‌های پیشرفته مدیریتی مانند سامانه EPL و فناوری RFID در انبارهای گمرکی، به بهبود فرآیندهای ثبت و ردیابی کالا کمک می‌کند. این سیستم‌ها امکان رصد دقیق کالاها، کاهش خطاهای انسانی، و تسریع فرآیندهای ترخیص را فراهم می‌آورند.
بیمه و امنیت کالاها در انبارهای گمرکی
ترخیص‌کاران موظف به بیمه کردن کالاها در طول دوره انبارداری هستند. گمرک تنها در صورت رعایت استانداردهای نگهداری و امنیت، مسئولیت کالاها را می‌پذیرد. انبارهای گمرکی به سیستم‌های امنیتی پیشرفته مانند دوربین‌های مدار بسته، سیستم‌های هشدار حریق، و نظارت ۲۴ ساعته مجهز هستند.
در نهایت میتوان گفت، انبارداری در گمرک نقش حیاتی در فرآیندهای واردات و صادرات دارد. آشنایی با انواع انبارها، فرآیندهای انبارداری، قوانین مربوط به نگهداری کالا، و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند به تسهیل فرآیند ترخیص کالاها و کاهش هزینه‌ها کمک کند. رعایت دقیق قوانین گمرکی و استفاده از خدمات مشاوران متخصص نیز می‌تواند از مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و بهره‌وری فرآیندهای تجاری را افزایش دهد.
