کشتی های فله‌بر ابزارهایی کلیدی در صنعت حمل و نقل دریایی هستند که نقش مهمی در اقتصاد جهانی و زنجیره تأمین دارند. این کشتی‌ها مخصوص حمل کالاهای حجیم مانند زغال‌سنگ، غلات و مواد معدنی طراحی شده‌اند و به دلیل ساختار خاصشان، بارگیری و تخلیه سریع و مقرون به صرفه‌ای دارند. با ظرفیت‌های مختلف، قادر به جابه‌جایی هزاران تن بار بین قاره‌ها هستند. استفاده از کشتی فله بر باعث کاهش قابل توجه هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری می‌شود. بنابراین، در مقایسه با روش‌های هوایی و ریلی، حمل و نقل دریایی با کشتی های فله بر نزد تجار محبوبیت بیشتری دارد.
پیشنهاد مطالعه : واردات مصالح ساختمانی از چین
کشتی فله بر چیست؟
کشتی فله‌بر (Bulk Carrier) نوعی کشتی تجاری است که برای حمل کالاهای بدون بسته‌بندی و حجیم مانند زغال‌سنگ، غلات، سیمان و مواد معدنی به کار می‌رود. این کشتی‌ها از اواسط قرن نوزدهم در حمل‌ونقل دریایی فعالیت دارند و امروزه یک‌سوم از ناوگان کشتی‌های تجاری جهان را تشکیل می‌دهند. ایران نیز دارای ۳۸ کشتی فله‌بر است.نرخ کرایه این کشتی‌ها در بازار جهانی توسط شاخصی به نام شاخص بالتیک تعیین می‌شود.
مشخصات فنی کشتی فله بر
از لحاظ ساختاری، کشتی‌های فله‌بر دارای عرشه‌ای صاف با درب‌های ضد آب هستند که مانع نفوذ آب به محموله می‌شوند. ظرفیت این کشتی‌ها بین ۱۰ هزار تا ۳۶۴ هزار تن متغیر بوده و طول بلندترین آنها به ۳۴۳ متر می‌رسد. موتورخانه و محل اسکان خدمه معمولاً در انتهای کشتی قرار دارد و برای حفظ تعادل در هنگام خالی بودن کشتی، مخازن آب در قسمت جلو و کف انبارها تعبیه شده است. بارگیری و تخلیه محموله‌ها نیز به کمک جرثقیل‌ها یا سیستم‌های مکنده انجام می‌شود.
خدمات کارگو هوایی و دریایی چین به امارات
- حمل درب به درب (Door to Door) از چین به دبی
- سریع ترین زمان ترخیص در دوبی
- ارسال روزانه هوایی و دریایی
مزایای استفاده از کشتی فله بر
-
قابلیت جابجایی اقلام سنگین و حجیم: این روش امکان حمل کالاهایی را فراهم می‌کند که به دلیل ابعاد یا وزن زیاد در کانتینرهای استاندارد جا نمی‌گیرند.
-
صرفه‌جویی در زمان بسته‌بندی: در این روش نیازی به بسته‌بندی پیچیده و زمان‌بر برای آماده‌سازی محموله نیست؛ کالاها به‌صورت جداگانه و مستقیم بارگیری می‌شوند.
-
دسترسی به بنادر کوچک‌تر: کشتی‌های Break Bulk می‌توانند در بنادر محلی و کوچک‌تری پهلو بگیرند که معمولاً امکان پذیرش کشتی‌های کانتینری یا تانکری بزرگ را ندارند.
-
حمل جداگانه اقلام خاص: برخی کالاها به دلایل ایمنی یا ویژگی‌های خاص نباید همراه سایر اقلام در یک کانتینر قرار گیرند. حمل Break Bulk این امکان را فراهم می‌کند تا هر مورد به‌طور مستقل جابه‌جا شود.
انواع کشتی فله بر
| نوع کشتی فله‌بر | ویژگی‌ها | کاربرد / نکات خاص |
|---|---|---|
| چرخ‌دنده‌ای (Gear) | دارای جرثقیل داخلی برای بارگیری و تخلیه | مناسب برای بنادر فاقد تجهیزات، ابعاد کوچک‌تر، پرکاربرد |
| بدون چرخ‌دنده (Non-Gear) | نیازمند تجهیزات بندر برای بارگیری و تخلیه | مناسب بنادر مجهز، ظرفیت بیشتر از نوع دنده‌ای |
| ترکیبی (Combination) | قابلیت حمل دو نوع بار (جامد و مایع) | تعداد محدود، استفاده کمتر از دهه ۱۹۹۰ |
| لیکرز (Lakers) | مخصوص آب‌های شیرین (رودخانه و دریاچه)، عمر طولانی | عمدتاً در آمریکای شمالی، مناسب برای مسیرهای خاص |
انواع کشتی‌های فله‌بر از نظر اندازه (سایز)
| ردیف | نوع سایز | نام انگلیسی | ظرفیت حمل بار (DWT) | ویژگی‌ها / کاربردها |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | سایز کوچک و نقلی | Small Size | تا ۱۰٬۰۰۰ تن | مناسب برای بنادر و سواحل با عمق کم |
| ۲ | سایز متوسط | Handy Size | ۱۵٬۰۰۰ تا ۳۵٬۰۰۰ تن | کاربرد گسترده در تجارت‌های منطقه‌ای |
| ۳ | سایز بزرگ‌تر | Handymax | ۴۰٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ تن | بین بنادر متوسط با تجهیزات مناسب |
| ۴ | سایز نسبتا بزرگ‌تر | Supramax | ۵۰٬۰۰۰ تا ۶۰٬۰۰۰ تن | توانایی پهلوگیری در بسیاری از بنادر، پرکاربرد در آسیا |
| ۵ | سایز پاناماکس | Panamax | ۶۰٬۰۰۰ تا ۸۰٬۰۰۰ تن | طراحی شده برای عبور از کانال پاناما |
| ۶ | سایز کیپ‌سایز | Capesize | ۸۰٬۰۰۰ تا ۲۰۰٬۰۰۰ تن | بسیار بزرگ، عبور از کانال ممکن نیست، مسیرهای باز اقیانوسی مانند دماغه امید نیک |
پیشنهاد مطالعه : حمل یکسره چیست؟
نوع بارگیری و ظرفیت در کشتی‌های فله‌بر
ظرفیت و روش بارگیری کشتی‌های فله‌بر به عوامل متعددی مانند اندازه کشتی، نوع محموله و فناوری‌های به‌کاررفته در کشتی بستگی دارد. فرآیند بارگیری و تخلیه این کشتی‌ها معمولاً پیچیده و زمان‌بر است، به‌ویژه در مواردی که تجهیزات خودکار یا جرثقیل‌های داخلی در کشتی وجود نداشته باشد.تعداد خدمه موردنیاز برای راهبری کشتی‌های فله‌بر نیز متناسب با سایز کشتی متغیر است و می‌تواند از ۳ نفر در کشتی‌های کوچک تا بیش از ۳۰ نفر در کشتی‌های بسیار بزرگ برسد.نوع محموله نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در نحوه بارگیری دارد. به‌عنوان مثال، حمل محموله‌های مایع یا شیمیایی نیازمند رعایت دقیق مقررات ایمنی و دریایی است. در صورت عدم رعایت این استانداردها، خطرات جدی برای کشتی، خدمه و محیط‌زیست به‌وجود خواهد آمد.
اجاره کشتی فله‌بر برای حمل بار بین‌المللی
برای جابه‌جایی انواع کالا با کشتی‌های فله‌بر، لازم است با یک شرکت معتبر حمل‌ونقل بین‌المللی قرارداد بسته شود. در این قرارداد، اطلاعاتی مانند نوع محموله، زمان آماده‌سازی (Lay Can)، مدت زمان بارگیری و تخلیه (Lay Time)، مشخصات فرستنده و گیرنده، نوع تحویل و ترم حمل (مانند Free In/Free Out یا Full Liner Terms) به‌طور دقیق درج می‌شود. انتخاب نوع مناسب کشتی با توجه به این اطلاعات و بر اساس قوانین کشتیرانی توسط کارشناسان انجام می‌گیرد.در این مسیر، انتخاب شرکت حمل‌ونقل باتجربه بسیار حیاتی است؛ چراکه انتخاب نادرست ممکن است منجر به خسارت‌های عملیاتی و مالی شود.
معایب استفاده از کشتی‌های فله‌بر
اگرچه کشتی‌های فله‌بر برای حمل مقادیر زیاد کالا بسیار مقرون‌به‌صرفه‌اند، اما با محدودیت‌هایی نیز همراه هستند. یکی از مهم‌ترین معایب آنها سرعت پایین در حمل‌ونقل است. برخی از این کشتی‌ها آن‌قدر بزرگ هستند که نمی‌توانند از مسیرهای میان‌بر مانند کانال پاناما عبور کنند؛ به همین دلیل مجبورند مسیرهای طولانی‌تری را طی کنند که ممکن است حمل بار را به چند هفته یا حتی ماه‌ها برساند.از سوی دیگر، ریسک زیست‌محیطی این نوع حمل بالا است. به‌دلیل بسته‌بندی‌نشدن محموله‌ها، در صورت بروز حادثه، احتمال نشت مواد به دریا و آسیب به محیط زیست وجود دارد.در مجموع، در حالی که کشتی‌های فله‌بر برای حمل بارهای عظیم گزینه‌ای اقتصادی هستند، اما باید در نظر داشت که زمان‌بر بودن حمل و احتمال آسیب به طبیعت از جمله معایب جدی آنها محسوب می‌شود.
